Κίτρινα γιλέκα χωρίς κόκκινη σημαία: Εξανθρωπίζεται ο καπιταλισμός;

---

Γράφει ο Νίκος Μόττας

Το έργο το ‘χουμε ξαναδεί στο παρελθόν. Ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας, συγχρονισμένης καπιταλιστικής κρίσης του 2008-2009 και των επιπτώσεων της αναδείχθηκαν, τόσο στην Ευρώπη όσο και διεθνώς, μια σειρά μαζικά «κινήματα». Από την Ισπανία (Indignados) μέχρι την Ελλάδα (Αγανακτισμένοι- κίνημα των πλατειών) και από τις ΗΠΑ (Occupy Wall Street) μέχρι τη Γαλλία (Nuit Debout) τα κινήματα αυτά λειτούργησαν ως «βαλβίδες» εκτόνωσης της συσσωρευμένης λαϊκής οργής.

Σε περιόδους κρίσης, το κεφάλαιο έχει αποδείξει επανειλημμένα ότι μπορεί να διαμορφώνει τους κατάλληλους εκείνους μηχανισμούς ώστε αφενός να στρέφει τη γνήσια λαϊκή αγανάκτηση σε ακίνδυνα για το ίδιο μονοπάτια και αφετέρου να βρίσκει το κατάλληλο κάθε φορά πολιτικό προσωπικό που θα υπηρετήσει τις ανάγκες του.

Κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των – υποτιθέμενων «αυθόρμητων» – κινημάτων είναι η αντικατάσταση της ταξικής αντιπαράθεσης με μια αταξική σούπα ιδεαλιστικών, ρεφορμιστικών και εν τέλει ακίνδυνων για το καπιταλιστικό σύστημα συνθημάτων. Έτσι, αντί στο επίκεντρο της πολιτικής μάχης να βρίσκεται η επαναστατική πάλη για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων και την προοπτική του σοσιαλισμού-κομμουνισμού, προωθούνται και αναδεικνύονται νεφελώδη αιτήματα εντός του πλαισίου διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος (π.χ. «να φύγει η κυβέρνηση», «αναδιανομή πλούτου», όχι στις αυξήσεις τιμών στα καύσιμα, «κοινωνική δικαιοσύνη», «προστασία του περιβάλλοντος», «όχι στο μνημόνιο», κλπ).

Ωστόσο, τα αιτήματα περί «κοινωνικής δικαιοσύνης» και «αναδιανομής του πλούτου», όσο δίκαια κι’ αν είναι, παραμένουν κούφια λόγια όταν δε μπαίνει στο στόχαστρο ο πραγματικός αντίπαλος – δηλαδή τα μονοπώλια και η εξουσία τους. Είναι, λόγου χάρη, αποπροσανατολισμός – αν όχι συνειδητή απάτη- να θέτεις αίτημα περί δίκαιης κατανομής του πλούτου όταν αποσιωπείς το θεμελιώδες ζήτημα της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, όταν δεν θίγεις τον ταξικό εκμεταλλευτικό χαρακτήρα του αστικού κράτους.

Φασιστικά σύμβολα έκαναν ήδη την εμφάνιση τους στις διαδηλώσεις των “κίτρινων γιλέκων”.

Διόλου τυχαία, η περίπτωση των «κίτρινων γιλέκων» (gilets jaunes) – όπως άλλωστε και οι παλαιότερες περιπτώσεις των «κινημάτων των πλατειών» – αποτελεί ένα ομιχλώδες συνονθύλευμα διαδηλωτών χωρίς ταξικό πρόσημο, στο οποίο έχουν τη δυνατότητα παρέμβασης, για τα δικά τους συμφέροντα, μια σειρά αστικές δυνάμεις.

Κανείς δεν θα πρέπει να εκπλαγεί αν τα «κίτρινα γιλέκα» αποτελέσουν το όχημα για την άνοδο ακροδεξιών δυνάμεων («Εθνικό Μέτωπο», Les Identitaires) στο προσεχές μέλλον.

Είδαμε όλοι, άλλωστε, που οδήγησαν τέτοιου είδους- υποτίθεται «αυθόρμητα»– αταξικά και «ακομμάτιστα» κινήματα όπως αυτά των «αγανακτισμένων» και των «πλατειών»:

Στην Ελλάδα αναδείχθηκαν στο προσκήνιο του αστικού πολιτικού συστήματος ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ ως νέοι διαχειριστές της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, ενώ στις ίδιες πλατείες θρέφτηκε το ναζιστικό τερατούργημα της εγκληματικής Χρυσής Αυγής. (Όταν βέβαια το ΚΚΕ, με αίσθημα ευθύνης απέναντι στο λαό, προειδοποιούσε τότε για τους κινδύνους που ελοχεύουν από τέτοιου είδους απολιτίκ, «ακομμάτιστα κινήματα», έρχονταν αντιμέτωπο με σωρεία ύβρεων και συκοφαντιών).

Στην Ισπανία, οι συγκεντρώσεις των «indignados» γέννησαν τους πολυδιαφημισμένους «Ποδέμος», ως κόμμα-τσόντα του σοσιαλδημοκρατικού PSOE, έτοιμο να συμβάλλει στην ανασύνταξη του πολιτικού συστήματος προς όφελος του κεφαλαίου.

Στις ΗΠΑ- τηρουμένων όλων των αναλογιών – το κίνημα «Occupy», που ξεκίνησε το 2011 στη Νέα Υόρκη και διεκδικούσε «δικαιότερη κατανομή του πλούτου στην κοινωνία και τιμωρία των τραπεζιτών της Wall Street», αποδείχθηκε άλλη μια επιχείρηση εκτόνωσης του θυμού μικροαστικών στρωμάτων εντός των πλαισίων του συστήματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι δυνάμεις που συμμετείχαν στο εν λόγω κίνημα στήριξαν ενεργά το 2016 την υποψηφιότητα του σοσιαλδημοκράτη Μπέρνι Σάντερς για το χρίσμα των Δημοκρατικών, αποδεικνύοντας στην πράξη το ρόλο του «Occupy» ως μηχανισμού χειραγώγησης και εγκλωβισμού λαϊκών μαζών μέσα στα όρια της αστικής πολιτικής σκηνής.

“Μακρόν παραιτήσου” είναι ένα απ’ τα συνθήματα που προβάλλονται. Είναι όμως το κύριο πρόβλημα ο Μακρόν, ή το σύστημα που υπηρετούν όλοι οι “Μακρόν”;

Ανεξάρτητα προς τα που θα βαδίσουν οι πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία και πως θα κινηθεί η κυβέρνηση Μακρόν, το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων», με τη μορφή που έχει σήμερα, δεν αποτελεί πραγματικό κίνδυνο για την αστική τάξη της χώρας. Η παρουσία τμημάτων του λαού και της νεολαίας στο δρόμο, να διαδηλώνουν την συσσωρευμένη αγανάκτηση τους, είναι ενθαρρυντικό στοιχείο αλλά παραμένει κούφιο πυροτέχνημα στο βαθμό που δεν μετεξελίσσεται σε οργανωμένο λαϊκό κίνημα με ταξικά χαρακτηριστικά και στόχο την ανατροπή του σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος.

Στο πλαίσιο αυτό αναδεικνύεται στη Γαλλία η έλλειψη ενός Κομμουνιστικού Κόμματος με επαναστατική στρατηγική, ικανό να συσπειρώσει ευρύτερες εργατικές μάζες που απογοητεύτηκαν και αφοπλίστηκαν πολιτικά εξαιτίας της πορείας μετάλλαξης του γαλλικού ΚΚ (PCF) και των οπορτουνιστικών επιλογών της ηγεσίας του.

Η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι, προκειμένου να έχουν αποτέλεσμα, οι αγώνες των εργαζόμενων και της νεολαίας πρέπει να στοχεύουν τους αληθινούς αντιπάλους, το κεφάλαιο, την ΕΕ και τα κόμματα που τους υπηρετούν.

Το πεδίο της μάχης δεν είναι άλλο από αυτό της ταξικής πάλης. Και η μάχη πρέπει να δωθεί με υψωμένη την κόκκινη σημαία. Γιατί ο καπιταλισμός- το λέμε και θα το επαναλαμβάνουμε, δεν εξανθρωπίζεται.